Artikel
Elektrisch materieel op Nieuwe Waterwerken Zoutkamp is groot(s)!
Lees meer
De bouw van het nieuwe gemaal bij het Groningse Zoutkamp wordt een huzarenstuk. De bouwlocatie grenst namelijk aan de monumentale Hunsingosluis, de drukbereden N388 langs de oude zeedijk en het water van het Hunsingokanaal. Een bouwteam was een bewuste keuze om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Strukton kreeg opdracht voor de bouwteamfase en nu ook voor de realisatie, die met andere projecten (meekoppelkansen) wordt gecombineerd.
Het nieuwe Gemaal Hunsingo heeft een grotere capaciteit dan het huidige Gemaal H.D. Louwes om de waterveiligheid in het gebied te waarborgen. De renovatie van de Hunsingosluis is onderdeel van de opdracht. Dit monument uit 1857 wordt van een keersluis omgebouwd tot een schutsluis met een beweegbare voetgangersbrug over de kolk van de sluis. Verder vervangt Strukton een deel van de oeverbescherming in het Hunsingokanaal.
Uitdagingen & risicobeheersing
“We gaan voor het gemaal een bouwkuip maken van 110 meter lang, bijna 16 meter breed en zo’n 8 meter diep”, vertelt Dennis Bettenbroek, projectleider bij Strukton Infra Specials. “Het is een grote uitdaging om dat technisch voor elkaar te krijgen zonder het naastgelegen monument te beschadigen. Vooral omdat de ondergrond uit een harde zandlaag bestaat waar we lastig doorheen komen, met daaronder een laag eigenzinnige potklei. We werken bovendien op de rand van land en water. Dat alles brengt grote risico’s met zich mee die we in de bouwteamfase met Waterschap Noorderzijlvest uitgebreid hebben besproken.”
“Als beheersmaatregel hebben we de funderingsconstructie voor het nieuwe gemaal aangepast. De damwanden drukken we en de palen boren we in de grond om trillingen te voorkomen, want de Hunsingosluis is op houten palen gefundeerd en kan niet veel hebben. Ook hebben we gekozen voor onderwaterbeton, zodat we tijdens de bouw geen grondwater aan de bodem onttrekken en zettingen veroorzaken. Voor extra risicobeheersing laten we alle ontwerpberekeningen door een onafhankelijk ingenieursbureau toetsen.”
Bouwteampartner
“Een bouwteam draagt eraan bij dat de risico’s goed worden beheerst en verdeeld”, vervolgt Dennis. “Strukton is een goede bouwteampartner. Vanuit onze bedrijfscultuur krijgen we als projectteam het vertrouwen om in het belang van het project te handelen. We zijn vanaf het begin open en transparant over de uitdagingen en de kosten, die we periodiek bespreken. Dat doen we om het waterschap inzicht te geven en verrassingen te voorkomen. We zeggen geen dingen toe die we niet kunnen waarmaken en we maken het niet mooier dan het is. Dat geeft vertrouwen en dat is de basis voor een succesvolle samenwerking. Ik wil niet anders werken, want dit is voor iedereen veel leuker.”
Meerwaarde voor de omgeving
“Het beste voor de omgeving is vaak ook het beste voor het project”, vult Ditta Buitenhuis aan, omgevingsmanager van Strukton op dit project. “Het is een belangrijke historische locatie die veel betekent voor de inwoners van Zoutkamp. Elke twee maanden praat ik samen met Eddi Ottens, de omgevingsmanager van Waterschap Noorderzijlvest, met de kopgroep van het dorp. Elke vrijdagochtend houden wij in het informatiecentrum bij de ijsbaan een inloopspreekuur voor de bewoners. Dat levert bijzondere verhalen op. Verder is het project onder de N388 gesitueerd. Het hele dorp is van deze ontsluitingsroute afhankelijk. Daarom overleggen we met de hulpdiensten, wegbeheerders en het openbaar vervoer.”
“Samen met het waterschap, provincie Groningen en gemeente Het Hogeland halen we voor de regio het beste eruit. Dat doen we door meekoppelkansen te benutten en een goede afstemming te zoeken met raakvlakprojecten. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met de conservering van de Hunsingobrug. Dat doen we nu omdat op dit moment de N388 toch afgesloten is voor de bouw van het gemaal. Ook kleinere werken als een fiets- en voetgangersbrug, een fietspad en steigers worden onder de vlag van Nieuwe Waterwerken Zoutkamp gerealiseerd, zonder extra hinder te veroorzaken. Ik heb gemeentes, provincies en waterschappen niet eerder zo goed zien samenwerken als op dit project.”
Ik heb gemeentes, provincies en waterschappen niet eerder zo goed zien samenwerken als op dit project
Historische waarde
Parallel aan het hoofdproject geeft Strukton de ruimte aan archeologisch onderzoek aan de cultuurhistorische zeedijk naast de N388. Bij de gedeeltelijke afgraving om het gemaal te bouwen, hebben archeologen duidelijke sporen gevonden van oude dijklichamen en hebben dit in kaart gebracht. De zeedijk wordt het slotstuk van de regionale kering die door Strukton zo’n drie jaar geleden is opgehoogd, tót aan Zoutkamp. De ophoging van de regionale dijk in Zoutkamp is daardoor niet nodig, wat veel hinder zou hebben veroorzaakt.
Meerwaarde voor de natuur
“In het bouwteam hebben we het initiatief genomen voor een ecologische brainstorm, samen met experts van de gemeente, de provincie, het waterschap en een ecologisch adviesbureau. Daar kwamen goede ideeën uit voort. Naast een otter- en een vispassage gaan wij een kraamkamer voor vleermuizen en een voorziening voor de visdief realiseren. Het mooie is dat deze toevoegingen zo weinig kosten, terwijl we zo veel voor de natuur kunnen bereiken. Werken in een bouwteam is echt ontzettend leuk.”
Nieuwe waterwerken Zoutkamp in beeld
Werkvolgorde
De natuur moet er nog even op wachten, want de uitvoering van het project is pas net gestart. Het nieuwe gemaal zal het Gemaal H.D. Louwes vervangen dat het einde van de technische levensduur heeft bereikt. Dennis zegt de werkvolgorde uit: “Het oude gemaal blijft nog even in bedrijf, want het water moet wel afgevoerd kunnen worden. Zodra het betonwerk af is en het water door het nieuwe Gemaal Hunsingo loopt, stremmen we het kanaal om de sluis te renoveren en om te bouwen. Dit doet onze partner Oosterhof Holman die gespecialiseerd is in renovatie van monumentale sluizen. De keersluis wordt dan een schutsluis die schepen van het ene waterpeil naar het andere kan brengen.”
Medio 2025 zullen de werkzaamheden klaar zijn. Met de verplaatsing van het gemaal en de nieuwe schutsluis is het huidige knelpunt voor de recreatievaart nabij het Gemaal H.D. Louwes opgelost en krijgt de pleziervaart een obstakelvrije vaarroute naar het Lauwersmeer. Voor Zoutkamp betekent dit een mooie stimulans voor het toerisme.
Afbeeldingen: Next architects
Veelgestelde vragen
-
Wat is de reden voor de bouw van het nieuwe gemaal bij Zoutkamp?
Het nieuwe gemaal heeft een grotere capaciteit dan het huidige gemaal om de waterveiligheid in het gebied te waarborgen.
-
Wat wordt er gerenoveerd aan de Hunsingosluis?
De Hunsingosluis wordt omgebouwd van een keersluis naar een schutsluis met een beweegbare voetgangersbrug over de sluis.